Pelet Yakıt Nedir, Nerelerde Kullanılır?

Pelet Nedir?

Biyokütle, dünyada dördüncü en büyük enerji kaynağını oluşturması yönüyle önemli bir enerji kaynağı konumundadır. Birçok gelişmiş ülke biyoenerjiyi geleceğin temel enerji kaynağı olarak görmektedir.

Biyokütle ısınma ve sanayi amaçlı yakma sistemlerinde kullanılabilir. Isınma amaçlı olarak yaygın olarak kullanılan kaynaklardan biri de peletlerdir.

Sözlük anlamı topak, yumak, silindir, misket olan pelet, yakıt olarak; her türlü odun, odun artığı, ormansal atık, tarımsal atık, endüstriyel atıkların kurutulup öğütülerek daha sonra yüksek basınçla preslenerek sıkıştırılması suretiyle yoğunluğu arttırılarak enerji elde maksadıyla kullanılan küçük parçalardır.

Pellet yakıtını odun pelleti (wood pellets) ve tarımsal atık pelleti (agripellets) olarak sınıflamak mümkündür. Yurt dışında bu ürünlerin üretimi, taşınması ve kullanılmasına yönelik standartlar oluşturulmuş olup ülkemizde henüz bu yönde bir standart mevcut değildir. Ayrıca bu ürünün kullanılması yurt dışında birçok ülke tarafından destek kapsamında değerlendirilmektedir.

Tablo : Odun Peleti Standartları

Pelet Yakıtının Hammaddeleri Nelerdir?

Pelet küçük silindirik bir forma sahip olan genellikle 6-8-10 mm çapında ve 10-40 mm arasında uzunluğu olan, sıkıştırılmış; talaş, odun yongaları, ağaç kabuğu, ağaç dalları, ekinlerin sapları, fındık, ağaç diplerindeki kozalak gibi doğal ürün ve atıklardan elde edilen bir yakıt çeşididir.

Hammadde ve üretim teknikleri açısından farklılık göstermekle beraber odun ve türevi maddelerin pelet haline dönüştürülmesinde bağlayıcı madde kullanımı söz konusu değildir. Diğer birtakım hammaddelerde ise belli oranlarda yardımcı bağlayıcılar (melas, nişasta, bitkisel parafin, tall yağı, lignin, su gibi) kullanılmaktadır.

Hammadde olarak ağaç (sert ve yumuşak ağaçlar), odun, yonga, talaş, kabuk, dal, yaprak ve benzeri orman artıkları, sap-saman (buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi), sap (ayçiçeği, mısır, pamuk, kolza gibi), kabuk-kılıf (kahve, soya, pirinç, yer fıstığı, fındık, ceviz …), meyve çekirdekleri, kağıt-mukavva vb. artığı ve çöpü, endüstriyel atıklar (prina gibi), inşaat atıkları kullanılabilmekte bu ürünlerin haricinde enerji ormancılığı ve enerji tarımı (switchgrass-dallı darı, miscanthus-fil çimeni gibi) kapsamında yetiştirilen bir çok üründe kullanılmaktadır. Pelet bir tek üründen imal edilebileceği gibi birkaç ürünün (talaş, sap, saman, prina, kömür tozu gibi) karıştırılması ile de elde edilebilir.

Pelet Yakıtı Çeşitleri Nelerdir?

Pelet Yakıtının Özellikleri Nelerdir?

1 kg pelet, yaklaşık 4500-5000 kcal/kg değerinde yani yaklaşık 5 kW enerji değerindedir. Diğer bir değişle 1 ton pellet 450-500 lt fuel-oil değerindedir.

Tablo : Bazı Pelet Yakıtlarının Kimyasal Analizler Sonucunda Tespit Edilen Değeleri (Aşağıdaki makaleden alınmıştır)

Yoğunluğu 1000 kg/m3 –1100kg/m3 arasındadır. Nem %7-%12 arasındadır. Baca emisyon gazlarının düşük derece olmasından çevrenin korunması açısından önemlidir.

Tablo : Bazı Pelet Yakıtlarının Emisyon Değerleri (Bu tablo bu siteden alınmıştır)

Pelet, biyokütle enerjisi yani yenilenebilir enerji kökenli bir yakıttır. Yerli doğal ürün ve atıklardan üretildiği için arz güvenliği yüksek olan bir kaynaktır.

Ekonomik bir yakıttır, doğalgaz ve petrol yakıtlarına gibi maliyeti direkt olarak dövizden etkilenmez.

Yakıldığında fosil yakıtlara göre daha az emisyon açığa çıkartır. Nemi alınarak yüksek basınçta sıkıştırıldığı için kül oranı %1 seviyelerindedir. Diğer bir ifadeyle; yaktığınız 1 ton peletten 10 kg civarında kül çıkmaktadır. Örneğin, kömürde kalitesine göre %20 – %50 aralığında kül-cüruf oluşmaktadır. Bununla birlikte, yanma sonucu oluşan kül doğal gübre olarak kullanılabilme imkânına sahiptir.

Yanma süresi ve sağladığı enerji olarak aynı miktarda ağaç odununa göre daha verimli bir yakıttır. Pelet yakma sistemleri tıpkı yoğuşmalı kombiler gibi üst düzey (%95) verimde çalışmaktadır, bu da en az yakıt ile en yüksek verimi almanızı sağlar.

Ağaç, atık malzemelerin toplanarak değirmenden geçirilmesi işlemi sonucunda küçük toz haline getirilir.Daha sonra bu toz halindeki ağaç atık malzemeleri fırında kurutularak nem oranı düşürülür.Kurutulan malzeme yüksek basınç altında preslenerek palet haline getirilir.Presten çıkan mamul soğutma işlemi uygulanır ve oradan da paketleme sonunda kullanıma hazır hale gelir.Bu işlemler uygulanması sonucunda aynı ağaç mamulün yanma ve enerji verimini artırılarak doğaya çevreye ekonomiye büyük katkı sağlamaktadır.

Pelet Yakıtından Nasıl Enerji Elde Edilir

Ağaç, atık malzemelerin toplanarak değirmenden geçirilmesi işlemi sonucunda küçük toz haline getirilir.Daha sonra bu toz halindeki ağaç atık malzemeleri fırında kurutularak nem oranı düşürülür.Kurutulan malzeme yüksek basınç altında preslenerek palet haline getirilir. Presten çıkan mamul soğutma işlemi uygulanır ve oradan da paketleme sonunda kullanıma hazır hale gelir. Bu işlemler uygulanması sonucunda aynı ağaç mamulün yanma ve enerji verimini 3-4 kata kadar artırılabilmektedir.

Bundan sonra pelet, doğal gaz kadar kontrollu yakılabilir. Yakılabildiği yerler; fındık sobaları, fındık kabuğu kullanılan fırınların sistemleri, pelet sobaları, pelet kazanlarıdır. Pelet sobalarının ısıtma kapasitesi 8,000 ile 90,000 Btu arasındadır. Evlerinizde, iş yerlerinizde, fabrikalarda, otellerde, pansiyonlarda, sitelerde, apartmanlarda, özel ve müstakil yerleşim birimlerinde, villalarda kısacası; ısı gerektiren tüm alanlarda pelet yakıtlarını kullanabilirsiniz.

Ülkemizde ormansal ve tarımsal atıklar işlenmeden direk olarak kazanlarda kullanılmaktadır fakat bu kullanım yöntemi verimli, ekonomik ve çevresel açıdan uygun değildir. Son yıllarda ülkemizde daha çok mdf talaşı, tarımsal atıklar ve prina (zeytin atığı) peletlenerek satılmakta ve kullanılmaktadır. Bunun sebebi üretim aşamasındaki kurutma maliyetlerinin yüksek olmasıdır. Ülkemizde mevcut olan yem makineleri bu üretim için kullanılmakta fakat üretim verimliliği ve ürün kalitesi düşük olmaktadır.

Ülkemizdeki yakıcıların (ısıtma sistemlerinin) bu ürünlere uygun olmaması ve üretilen peletlerin kalitelerinin düşük olması ısıtıcının verimini düşürmekte aynı zamanda emisyon değerlerini arttırarak çevre kirliliğine sebep olmaktadır.

Pelet Yakıtı Fiyatları Nedir?

Pellet ve briketler genelde 15 kg, 25 kg, 500 kg, 1 ton ve dökme (açık) pelet olarak satılmaktadır.

Tablo : Pelet Yakıtının Diğer Yakıtlar İle Fiyat Karşılaştırılması (Bu tablo bu siteden alınmıştır)

Bu tabloda belirli firmaların KDV hariç Ankara fiyatları baz alınmıştır.

Pelet Yakıtının Avantajları Nelerdir

• Pelet yakıtı rafine bir biyokütledir.
• Nakliyesi ve depolanması çok kolaydır.
• Yanma süresi ve sağladığı enerji olarak aynı miktarda ağaç odununa göre daha verimli bir yakıttır.
• Diğer yakıtlara göre daha ucuzdur.
• %100 yerli, öz kaynaklardan üretilmesi.
• Çevre ve insan sağlığı açısından kabul edilebilir olması. Katı yakıtlı sistemler içinde en temiz yanan pelet yakıtıdır.
• Kullanımı sonrasında atık miktarının çok az olması.
• Pelet üretimi safhasında ormanları korumaktadır. Orman genel müdürlüğünün yıllık endüstriyel odun ve yakacak odun üretimi ortalama 22 milyon metreküptür. Bu üretim orman kurma, orman bakımı, orman gençleştirme, i̇yileştirme ve üretim faaliyetlerinden elde edilmektedir.
• Kömür gibi zehirleme tehlikesi yoktur.
• Yakma sistemlerinin işletilmesi ve bakımı diğer yakıtlı tesislere göre kolaydır.
• Elektrikler kesildiğinde kazan dairesine müdahale gerektirmez.

Uzmanlar; dal, sap, saman, çalı çırpı, talaş vb. atıklardan elde edilen biyokütle pelet yakıtın ısıtma amaçlı kullanımı, petrol ve doğalgaz gibi fosil kökenli yakıtlara bir alternatif oluşturacağı düşünmektedir.

Kaynak: https://www.enerjiportali.com/pelet-yakit-nedir-nerelerde-kullanilir/

Kaynaklar:
1) Bilal Sungur, Bahattin Topaloğlu, Mustafa Özbey (2018), “Pelet Yakıtlı Yakma Sistemlerinin Isıl Performans ve Emisyon Açısından İncelenmesi” 
2) biyosfer.com