Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ve Tarımsal Sulama – Hasan YİĞİT

ENEREX Antalya Enerji Verimliği ve Dönüşümü Fuarı Fuar Koordinatörü olarak ziyaretçi hedef guruplarımız olan Tarımsal Sulama Kooperatiflerinle görüşmelere gittim.

Hepsinin aynı derdi vardı, 12 Mayıs 2019 tarihinde yayınlanan 30772 sayılı “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmenliği”. Hepsinin de aynı sorusu vardı, bu yönetmenlik kapsamında güneş enerjisinden nasıl faydalanırız.

Konuşmalarımızda bu sorun OSB deki sorundan daha büyük olduğunu fark ettim, hükümetimiz başta Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan Bey ve bakanlığımız tarımın desteklenmesi yönünde ifadeler vermekteler ve çalışmalar sürdürmekteler. Görüştüğüm kişiler tarafından son çıkan “Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmenliği” onlara göre destek yerine tarım desteğine vurulan bir kurşun gibi görmekteler.

Tarımsal Sulama sektöründeki arkadaşlarla yapılan istişare sonrası yönetmenlikteki Madde 11.4 neden faydalı olmadığını araştırdım.

Tarımsal Sulama sektöründeki arkadaşların benden bir ricaları oldu; seslerini duyurmamı istediler. Organize Sanayi Bölgelerindeki(OSB) düzeltilen haksızlık, Tarımsal Sulamada da masaya yatırılması için rica da bulunmaktalar.

Madde 11.4’ün mevcut durumda 5.1.”Ç”anakkale yerine 5.1.”C”eyhan dan kabul görmesi gerekiyor.

DURUM ÇOK VAHİM

Bende istişareler sonrası bir çalışma yaptım, sonuç “ÇOK VAHİM”, Madde 11.4 de acilen bir revize yapılması gerekmekte, yoksa tarımsal sulama sektörü yüksek elektrik fiyatlarından durma noktasına gelebilir. Domino taşları düşmeye başlayınca Sebze ve Meyve fiyatları yukarıya çıkar, bu da enflasyonu yukarıya uçurur. Bu domino taşların düşmemesi için Madde 11.4 de acilen revize gerekmektedir.

Yaptığım bu çalışmamın sonucu olarak;  Büyük sorun Tarımsal Sulama (Madde 11.4) olarak gözüme çarptı.

Yönetmeliğimiz Madde 11.4 de ne diyor, önce buna bir bakalım;

Başvuruda bulunulabilecek tesisler MADDE 11 – (4) İlgili diğer mevzuat hükümlerine uygun olması halinde, tarım arazilerinin bir kısmında tarımsal sulama amacıyla bu Yönetmelik kapsamında üretim tesisi kurulabilir. Ancak ilgili üretim tesisinin kurulu gücü söz konusu sulama tesisinin bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünden fazla olamaz. Bu kapsamda yapılacak başvurularda DSİ tarafından mer’i mevzuat kapsamında verilen Onay Belgesinin sunulması zorunludur. Bu fıkra hükmü kapsamındaki başvurular, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamında değerlendirilir.

Tarımsal Sulama da Çatı ve Cephe uygulaması yapılamayan yerlerde yönetmeliğin 11.4 Maddesi arazide yapma müsaadesi vermekte.

Sorun nerede?

Yukarıda görüldüğü gibi “5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamında değerlendirilir” ifadesi bulunmakta.

Bu madde’ye göre başvuru yapan güneş enerjisi projeleri aylık mahsuplaşmadan sonra kalan tüketim fazlası elektriği şebekeye satış yapamamakta.

Bilindiği gibi tarımsal sulama bütün yıl kullanılmamaktadır, en iyi durumda yılda 6 ay pompalar çalışmaktadır. Madde 11(4) ‘ün tabanı Madde 5.1.”Ç”anakkale ye dayandığından dolayı, pompaların çalışmadığı aylar güneş enerjisinden üretilen elektrik mevzuat gereği şebekeye elektrik veremez ve verdiği an şebekeye verdiği elektriğin parası ödenmez ve ayrıca veriş yönünde dağıtım bedeli faturası gelir.

5.1.”Ç”anakkale maddesinin başka bir negatif özelliği de “Veriş” ve “Çekiş” yönünde tam dağıtım bedelli ödenmesi.

Bu nasıl sorun getirebilir?

Çoğu tarımsal sulamalar yaz ayları sabah ve akşam saatleri uygulanır. Gündüz yapıldığında sular toprak tarafından emilmeden buharlaşır. 5.1.”Ç”anakkale den yapıldığında gündüz şebekeye verilen elektriğe veriş yönünde dağıtım bedeli ödenmesi gerekir ve sabah veya akşamüstü şebekeden elektrik alırken çekiş yönünde de dağıtım bedelli ödenir.

Tarımsal sulama Tarife bilgileri

Tek Zamanlı Enerji Bedelli (Fon v.s. hariç) → 42,55 krş. / kWh

Tek Zamanlı Enerji Bedelli (Fon, v.s. dahil,KDV hariç) →57,99 krş./ kWh

Dağıtım Bedelli (Veriş yönü, KDV hariç) → 15,77 krş. / kWh

Dağıtım Bedelli (Çekiş yönü, KDV hariç) → 15,43 krş. / kWh

Matematiksel çalışması

Mevcut durumda mahsuplaşma kapsamında 57,99 krş./kWh başına kazanç yapmak için bir çiftçi/isletme 15,77 krş./kWh + 15,43 krs./kWh → toplam da 31,20 krş./kWh dağıtım bedelli ödemesi gerekir.

Örnek hesaplama (100 kWp GES Sistemi)

100 kWh sistemin yıllık 166.400 kWh ürettiğini ön görelim. Nisan-Eylül ayı arasında sulama için bu sistem kullanıldığını varsayalım.

Bu 6 ay içinde 94.400 kWh elektrik üretebiliriz. Bu da yıllık üretimin %56,7 ‘sinde denk gelmektedir. Öbür 6 ay da üretebileceğimiz 72.000 kWh Madde 5.1.”Ç”anakkale den dolayı çöp’e gitmiş oluyor.

94.400 kWh yarısını da anlık kullanılmadığı (hesaplamalar saatlik mahsuplaşma sistemi olduğu için) varsayılsın; 47.200 kWh x 31,20 krş → 14.726 TL dağıtım bedelli

94.400 kWh üretilen elektriğin değeri; 94.400 kWh x 57,99 krş → 54.742 TL

54.742 TL lik elektrik faturası ödememek için 14.746 TL dağıtım bedelli ödenmesi gerekir. Bu hesaplamadan sonra 39.996 TL ‘lik bir rakam ortaya gelmekte.

Yukarıdaki rakamlar KDV dahil olmadığı için, sistem maliyetini de KDV’siz olarak hesaplanmakta.

100 kWp sistemin maliyeti 85.000 USD çıvarında olduğunu ön görelim, Dolar kurunu da 5,80 TL den alırsak bu da 493.000 TL etmekte

→ Geri dönüş 12 Yıl, 4 Ay

Bu işlemler 5.1.”C”eyhan dan olsa ne fark eder.

Ölü zamanı olan o 6 ayda üretilen 72.000 kWh elektrik 42,55 krş./kWh dan devlet tarafından alınır ve veriş yönünde dağıtım bedellinden muafsınız. Burada satıştan artı 30.636 TL kasaya para girmiş olmakta.

Su pompaların çalıştığı öbür 6 ay da üretilen 94.400 kWh elektrik 57,99 krş/kWh satış fiyatı olan elektrik fiyatı ile hesaplanınca, bu da 54.742 TL etmekte. Bu 6 ay içinde yarısı mahsuplaşma ile tüketildiğini varsayarsak; veriş yönünde dağıtım bedelinden muafız ve çekiş yönünde %50 indirimli dağıtım bedelli hesaplanır.

Çekiş yönünde hesaplanacak maliyet 15,42 krş/kWh / 2 →7,71 krş./kWh

Bu da toplam dağıtım bedelli olarak 47.200 kWh x 7,71 krş/kWh; sonuç olarak 3.639 TL dağıtım bedelli etmekte.

5.1.”Ç”anakkale de bu rakam 14.746 TL’iken 5.1.”C”eyhan de bu rakam 3.639 TL’ye düşmekte

5.1.”C”eyhan’ı toplarsak

Satış : 30.636 TL

Mahsuplaşmadan kazanç : 54.742 TL

Dağıtım Bedelli : 3.639 TL

Toplam : 81.739 TL

→ Geri dönüş 6 Yıl

Toparlarsak:

5.1.”Ç”anakkale den → yıllık kazanç 39.996 TL

5.1.”C”eyhan’ı den → yıllık kazanç 81.739 TL

5.1.”Ç”anakkale den geri dönüş →12 Yıl 4 Ay

5.1.”C”eyhan dan geri dönüş → 6 Yıl

Bazı bölgelerde pompalar 6 aydan daha az çalışmaktadır…

Yorum size ait …

Not: Bütün finansal rakamlar KDV dahil değildir.

 

Dipl. Ing. (FH) Hasan YİĞİT

hasan@enerjibaba.com / hasan.yigit@gmx.de

+90 532 235 78 31