Belediyeler ve Güneş Enerjisi – Hasan Yiğit
Yerel seçimlerden önce her gün gazetelerin birinde X Belediye Başkanı adayı Güneş Enerjisi Santrali (GES) kuracağım veya taahhüt ediyorum diye beyanlar okumaktayım.
Güneş Enerjisi’nin nasıl önemli bir yerel seçim argümanlarından bir tanesi olduğunu göstermekte.
Bu sözlerin yalnız sözde kalmamasını dilemekteyim. Vural Cantuğ Akkaş Bey’in bir çalışmasında yer alan bilgilere göre, 2018 yılında Ekim ayın sonuna kadar yapılan Güneş Enerjisi Kamu ihalelerin yüzde 43’i iptal edildiğini görmekteyiz. Bu rakamlar önümüze gelince söz veya taahhüt edilen sözlerin yüzde kaçı hayata geçecek bunu zaman gösterecek.
Gelelim günümüze, bugünlerde finansman bulmak çok zor ve faizlerin yıllık yüzde 25’lerde olan bir ortamdayız. İl Bank (eski adıyla İller Bankası) ‘ın da belediyelere Güneş Enerjisi için uygun faiz oranlarında ve uzun vade kredi veremeyeceği konuşulmakta. İller Bankası şimdiye kadar belediyelere Yenilenebilir Enerji projeleri için 10 yıllık yüzde 7’den faiz ve projenin yüzde 100’üne belediyelere kredi vermekteydi. Bol keseden uygun faiz kredi verme zamanı bitti sayılır. En iyi durumda, İl Bank teminat mektubu verip belediyenin özel bankalardan bu finansmanı ayarlamaları yapılabilir.
Finansman ayağının zorlanmasından sonra, son aylarda bazı belediyelerin Güneş Enerjisi ihalelerinde Yap-İşlet-Devret modeli uyguladığını görmekteyim. Tespit edebildiğim belediyeleri arayıp bu uygulamanın Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği (LÜY)’ne aykırı olduğunu bildirdim.
Neden LÜY kapsamında Güneş Enerjisi Santrallerinde “Yap-İşlet-Modeli” uygulanamıyor?
Bu olayla ilgili Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’na gelen soru önergesine verilen cevap gelen yazısında:
“Üretilen elektriğin ancak lisanssız üretim faaliyetini gerçekleştiren kişiye ait tüketim tesislerinde tüketilebileceği, Herhangi bir düzenleme ile üretim tesisinin devredilmek istenmesi halinde devir almak isteyen kişilerin kapasite tahsisini sağlayan şartlara haiz olması ve devreden kişi tarafından başvuru kapsamında sunulan tüketim tesisi ile aynı nitelikte bir tüketim tesisi bulunması gerektiği, dolayısıyla tüketim tesisleri belediyenize ait iken üretim tesisinin başka kişiler tarafından işletilmesi ve bu kapsamda ihtiyaç fazlası enerjiye ilişkin bedellerin bahse konu kişilere ödenmesinin mümkün olmadığı, değerlendirilmektedir.” diye ifade ediliyor.
EPDK’dan aynı konu ile ilgili gelen başka bir yazı da:
“İlgili mevzuatta, söz konusu tüketim tesisi ya da tesisleri üzerinde kayıtlı olan gerçek veya tüzel kişi ile ilgili üretim tesisinin sahibi olan veya işletme hakkını elde eden ya da devir alan gerçek veya tüzel kişinin, aynı olması hükme bağlanmıştır.” açıklaması yapılıyor.
Buradan Belediye Başkan adaylarıma söylemek isterim; Lisanssız Elektrik Üretim projelerinde “Yap-İşlet-Devret” modelini baştan kafanızdan silin.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez Beyin bir açıklamasında değindiği sözü burada bir kez daha anımsatmak istiyorum, “Seçim kampanya döneminde, bazı adayların ‘hayal mahsulü’ vaatlerde bulunuyor. Bunlar doğru değil.” Bakanın değindiği bu hususu ben de Belediye Başkan adayların Güneş Enerjisi ile ilgili verdikleri sözlerin maalesef ki çoğunun tutulmayacağına inanıyorum.
Belediye Başkan adaylarından yapılan başka vaad hatası da; sözleşme gücü üstünde Güneş Enerjisi santrali kurma sözü verilmesi. Bizim bölgede bir İlçe Belediye Başkan adayı haberlerde 2 MW Güneş Enerjisi Santrali kurup belediyeye para kazandıracağı sözleri de bu “hayal” kategorisine girmekte. Bence bu aday arkadaşımız yönetmeliği bilmiyor veya yanlış danışmanlarla çalışmakta. Belediyenin toplam sözleşme gücü, söz verdiği projenin 1/3’i kadar ve bu potansiyelin çoğu Pazaryeri çatısına kurulan GES’de kullanıldı.
Seçimlere az kaldı, daha doğrusu finish çizgisi de görünmekte. Belediye Başkan adaylarımıza buradan hepsine şans diliyorum ve Yenilenebilir Enerji yatırımlarında profesyonel danışmanlık hizmetlerinden faydalanmalarını tavsiye etmekteyim. Yoksa proje baştan hatalı başlar.
Son satırımda Belediye Başkan adaylarına seslenmek istiyorum. Güneş Enerjisi Santrali proje süreci; projelendirme, ürün seçimi, finansman, kurulum gibi çok hassas konulardan oluşan bir işlemdir. Bu zincirde bir hata, bütün projeyi çöplük yapabilir. “En zayıf Halka, projenin verimliliğini/verimsizliğini belirler.”
