Geçen günlerde düzenlenen EIF Kongresi ve Fuarında oturumların bir tanesi de YEGM Genel Müdür Yrd. Sebahattin Öz Bey oturum başkanlığı altında “Güneş Enerjisi Yatırımların Geleceği” başlığı altındaydı.
Bu oturumunda oturum başlığından anlaşıldığı gibi sektörün geleceği ile ilgiliydi.
Burada katılımcı olan KACO Türkiye Müdürü Nedret Ünlü, AXITEC TürkiyeCEO’su Atalay Yazgan ve Akfen Enerji Genel Müdür Yardımcısı Kürşat Tezkan Bey’ler gelecek yıllardae önlerimizi görebilmek için Enerji Bakanlığından hamle beklediklerini ifade etiler ve tez’lerini rakamlarla dinleyicilere aktardılar.
Nedret Ünlü Bey 2018 yılı için şimdilik önümüzü göremiyoruz dedi ve gelecek yıl için Türkiye de 800-1.000 MW arasında bir yeni kurulu güç öngördüklerini söyledi. Bu rakamları net görebilmek için Şubat-Mart aylarını beklememiz gerek dedi. Konuşmasının devamında “. Hat Kullanım bedelli ile süre uzatması ile ilgili çok dedikodular duyuyoruz, dedikodularla biz çalışamıyoruz. Bize rakamlar ve kararlar gerekiyor, Almanya da bir değimimiz vardır “Schwarz auf Weiss” bire bir Türkçe tercüme ettiğimizde “beyaz üzerine siyah”, bu demek net yazılı metin ve karar lazım.” dedi.
Atalay Yazgan Bey de “2012 den beri Türkiye Güneş Enerjisi piyasasını takip etmekteyiz ve onu gördük her 4 ayda mevzuat değişikliği ile karşı karşıya kalıyoruz. Yabancı yatırımcıyı Türkiye ye getirmek için bizlerden bazı güvenceler istiyorlar, başta mevzuatların oturması geliyor.” Dedi ve devamında Atalay Yazgan Bey “Türkiye’de GES pazarının yükselmesi için YEKA lardan hariç. Çatı-GES ve Mini-YEKA ların hayata geçmesi gerekiyor” dedi.
Kürşat Tezkan biraz daha ilerliye gidip “6.500 MW LÜY kapsamında GES Projeleri mevcut, bunun şimdiye kadar 2.000 MW’ı hayata geçirildi ve geri kalanı ile igili bir soru işareti var. Son zamanlarda LÜY kapsamında projelerde kapsamı dışında kullanıldığı tereddüdü ile birlikte bunun engellenmesi düşünüldüğü için bazı engellemeler yapıldı.” dedi.
Devamında Lisanslı Projelerin yapım açamazı 5 sene ve Lisanssız projelerin yapım açamazı bir 3 yıl sürmekte. Yeni bir YEKA ihalesi yaparsak bu da bir 4-5 senemizi alacaktır. Dolayısı ortada bir sıkıntı var, 2017-2020 arasında ne olacağı ile ilgili herkes de bir tereddüt var. Bunu büyük yatırımcı okuduğu için yurt dışındaki projeleri değerlendirmekte.
“Türkiye de mevcut da 3GW yakın üretim kapasitesi olan panel fabrikası kuruldu. 2018 e bakarsak 1.000 MW lık bir Pazar var. Bu rakamları değerlendirirsek 2018 yılında Türkiye de kurulan panel fabrikaların yarısı atıl durumda olacak. Yurt dışına ihracat yapabilir mi? bu da soru işareti. Yurt dışında uzak doğu rakipleri tarafından uygun fiyatlarla verildiği için zorlanacaklar, şimdilik Türkiye deki korumalar ile ayakta durmaktalar. İleride 2 GW panel fabrikaların ne olacağı belli değil.” dedi.
Bu 3 konuşmacının konuşmalarına değerlendirdiğimizde gelecek 3 yıl Güneş Enerjisi sektörü büyükbir sınavdan geçecek ve gelecek 3 yıl için bugünden bir şey söyleyemeyiz.
En kötü senaryodan gidersek gelecek yıl da şirketler mecburen küçülmeye gidecekler, bu da otonatik çalışan sayıların düşmesi demektir. Yalnız en büyük sorun 2020 yılı sonrası Lisanslı ve YEKA Projeleri kurulum açamazına geldiği zaman şirketler nitelikli eleman bulmada zorlanacaklar. Nedeni küçülme süresinde çoğu nitelikli elemanların sektör değiştirme yaptıkları için.
2018-2020 yıllarını biraz olsa net olarak görmek için Hükümet’ten bazı adımlar gerekiyor. Son günlerde Hat Kullanım Bedelin süresinin uzatılması ile ilgili GÜNDER ve GENSED den yapılan adımlar hükümet tarafından hayata geçirilirse belki 6 ay veya belki 12 ay bir hava simidi olarak görebiliriz.
Yalnız bununla yetinmemiz lazım…
Adımların başında bana göre Bireysel Çatı-GES değil de daha çok Endüstriyel Çatı-GES lerde bir Hükümet tarafından adımlar atılmasını bekliyorum.
Endüstriyel Çatı-GES’a hareketlendirmek için neler yapılabilir…
Mevcut durumda “Genel Teşvik uygulamaları” sınıfından çıkartılıp “Öncelikli yatırımların teşviki” sınıfına girmesi yeterli olur. Yalnız burada da faiz desteği 3,4,5 ve 6 Bölgele sınırlamayıp,birinci ve ikinci bölgelerde de faiz desteği içine sokmamız lazım.
Endüstriyel Çatı-GES lerde böyle bir destek mekanizması hükümet taraından hayata geçerse, Güneş Enerjisi sektörü 2018-2020 yılını biraz da olsa net görme şansı var ve bununla beraber mevcut durumda buluna nitelikli elemanları başka sektöre kaymasını önleyebiliriz.
Yoksa 3 konuşmacının da koyduğu gri tablo gerçek olur …
