Röportaj; TEDAŞ GES Projesinde nelere dikkat etmemiz gerekir !!!
Bugün ki röportajımız TEDAŞ GES Proje dosyaları ile ilgili. Bunun için Luvi Enerji den Oğuz Kılıç Bey ile küçük bir röportaj yaptık. Bilindiği gibi Güneş Enerji Santralın verimli çalışması için doğru bir proje den geçer. En iyi ürün kullansanız bile, yanlış veya hatalı bir proje santralın verimini çok düşürebilir. Bunun için işe en baştan doğru ve tecrübeli Proje Şirketi seçmek gerekir.
- GES yatırımcısı start verirken ileride proje aşamasında sorun yaşanmaması için hangi kriterlere bakması gerekir? Hangi önlemleri baştan alması gerekir?
Öncelikle arazi uygulaması ve çatı uygulaması olarak dikkat edilecek hususları ikiye ayırmak gerekmektedir. İki uygulama türünde de ortak dikkat edilmesi gerekli hususlar bulunmaktadır. Ortak dikkat edilmesi gerekli hususlar :
- Panel yerleştirilecek alanı maksimum verimle kullanmaya çalışırken ileride işletme-bakımda yaşanabilecek sorunları dikkate almak gerekmektedir. İyi bir proje maksimum DC güç yerleştirilen proje değildir. İyi bir proje uygulamada maksimum “performance raito (performans oranı)” yakalamaktır. Yani verimlilik ön planda tutulmalıdır. Fakat maalesef Türkiye’de ne kadar çok enerji üretilirse o proje o kadar iyi olarak tanımlanmaktadır. İşin doğrusu bir santral verimlilik açısından ne kadar iyi ona bakılması gerekmektedir.
- Bağlantı görüşü ve Çağrı Mektubu başvuruları yapılırken müşteriler genel olarak ön fizibilite çalışması yaptırmamaktadır. Bu da proje aşamasında sıkıntı oluşturmaktadır. En verimli şekilde sahaya ya da çatıya güç olarak ne kadar sığıyor ise o kadar başvuru yapılmalıdır. Tabi DC/AC oranı düşünülerek başvuru gücü belirlenmelidir.
Arazi uygulamaları için :
- Bağlanılacak ENH uzaklığı bazı projelerde maalesef hiç dikkate alınmıyor. Bu da yatırımcı için ileride büyük probleme sebep olmaktadır. Genelde yatırımcılara önerdiğimiz maksimum mesafeler 1 MW için 1 km civarında olmaktadır. Bunun ötesine geçen projeler uygulama safhasında maliyet açısından problem oluşturmaktadır.
- Kuzey eğimler bazı başvurularda maalesef dikkate alınmıyor. Bazen başvuru yapan kişiler veya şirketler araziyi çıplak gözle görmeden direkt olarak izin alıyorlar. Başvuru yapmadan önce kesinlikle arazi üzerinde çalışmalar yapılmalıdır. Kuzey eğim var ise kabul edilebilir seviyede olup olmadığı analiz programları kullanılarak teyit edilmelidir. Tabi ki asıl olan arazinin kesinlikle kuzey eğimli olmamasıdır. Fakat bazı durumlarda mecbur kalınabiliyor. Bu mecburiyet durumlarında arazi üzerinde çalışılmalı ve analiz verileri üzerinden karar verilmelidir. Şayet analiz sonuçları istenildiği gibi çıkmıyorsa bu arazi üzerine izin alınmasının bir manası olmamaktadır.
Çatı Uygulamaları İçin :
- Çatılarda bazen kuzeye bakan kısımlara da panel yerleştirilmektedir. Bu kesinlikle istenilmeyen bir durumdur. Yatırımcılar daha öncede söylediğimiz gibi maksimum DC güç yerleştirilen projeye iyi proje olarak bakmaktadır. Çatılarda kuzey eğime hiçbir şekilde panel yerleşimi yapılmamalıdır. Başvuru yapılmadan önce başvuru gücü belirlenmelidir.
- Çatı uygulamalarında statik hesaplar oldukça önem arz etmektedir. Bina GES için uygun olmayabilir. Bazı binalar oldukça eski olmakta ve müşterilerin elinde statik hesaplar bulunmamaktadır. Bu gibi durumlarda binanın performans analizi yapılmalı ona göre karar verilmelidir.
- TEDAŞ Projelerinde size göre yapılan en büyük hatalar hangisidir?
- Projelendirme aşamasında bize göre yapılan en büyük sıkıntılar, proje aşamasında optimizasyon çalışmalarının yapılmaması ve sahada uygulama kısmını düşünmeden projelendirme yapılmasıdır. Yapılan projeler incelendiğinde uygulanabilir olan kısmın oldukça az olduğunu görebilirsiniz. Genelde optimizasyon bölümü ve uygulanabilirlik EPC firmalarına bırakılmaktadır. Normal şartlarda onaylı bir proje EPC firmasına ulaştığında tadilat projesine ihtiyaç bulunmadan uygulanması en idealidir. Fakat bu oran oldukça azdır. Zaten tadilat proje sayısına bakıldığında bu açıkça görülmektedir.
- DC yükleme bazı projelerde saha elverişli olmasına rağmen oldukça az yapılmaktadır. Bu durum ileride sabah-akşam saatlerinde az enerji üretilmesine sebep olacaktır. İşletme-bakım düşünülerek ve verimlilik esasına dayanılarak DC/AC oranı maksimum tutulmalıdır.
- Malzeme seçimleri yapılırken bazen idealden çıkılmaktadır. Bu bağlamda malzeme seçimleri yapılırken gereken ne ise malzeme olarak o seçilmelidir. Bu kablo kesit ve çeşidinden tutun da akım trafolarına gerilim trafolarına ve koruma ekipmanlarına kadar geçerli bir durumdur.
- Çoğu Çatı projelerinde yatırımcı maksimum panel yerleştirilmesini istemektedir, çoğu projelerde kedi yolu görünmemektedir. İleride hangi tür sorunlar yaşanabilir?
Daha önceden de belirttiğimiz gibi maksimum DC güç yerleştirilen proje en iyi proje değildir. Öncelikle kesinlikle kuzey eğime panel yerleşimi yapılmamalıdır. Belirli aralıklarla kedi yolları bırakılması oldukça önemlidir. Sistem devreye girdikten sonra arıza durumlarında panellerin üzerine basılarak gezilmemeli bu kedi yolları kullanılarak arıza durumları giderilmelidir. Panellerin çerçevelerine basılarak gezilmesi çok yüksek ihtimal panellere zarar verecektir. Bu durum çıplak gözle belirlenemeyebilir. İşletme-bakım sadece çatı uygulamalarında değil arazi uygulamalarında da göz ardı edilmektedir. Ayrıca inverter yerleri kesinlikle güneşe maruz kalmamalıdır.
- Arazi projelerinde panel yerleşim planı hazırlamadan önce hangi işlemler yapılması gerekir? (imar da arsa payı ve çekmeler gibi)
Bu durum bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. En sağlıklı yöntem yatırımcının imar süreci için çalıştığı şehir planlamacısı ile görüşüp, o bölgede belediyenin talepleri ne doğrultuda olduğunu öğrenmektir. Buna göre projeye başlamak ileride sıkıntı çıkmaması için alınması gereken oldukça önemli bir konudur. Gelecek bilgiye göre sınırlardan çekme mesafeleri belirlenerek projeye devam edilmelidir.
- Çoğu yatırımcı baştan bir standart proje yapıyım ilerlide tadilat projesi veririm düşüncesinde? İlleri de hangi tür sorunlar yaşanabilir?
Öncelikle tadilat projesi duruma göre bazen sıfırdan bir projeye dönüşebilmektedir. Düşünün ki hem panel hem de inverter marka-modeli değişmiş olduğunu. Bu durum zaman kaybına neden olacaktır. Tadilat projesinin sonucu geçici kabulün geç yapılmasına kadar gidebilir. Benim yatırımcıya tavsiyem şu olacaktır: Malzeme seçimini en baştan doğru yapması ve projelendirme firmasının “kopyala-yapıştır” çalışma prensibinde değil sahaya özel çalışma yapıp yapmadığına dikkat etmesi olacaktır. Projelendirme firmasının tecrübesi burada oldukça önemlidir. Sahayı bilen bir projelendirme firması projeye farkındalık katacaktır. Ayrıca iyi bir projelendirme firması yatırımcıya proje boyunca bir nevi danışmanlık yapabilecek donanımda olmalı ki çoğu yatırımcı teknik konulardan uzak olmaktadır. Doğru yönlendirmelere ihtiyaçları bulunmaktadır.
İletişim:
Oğuz Kılıç – Luvi Enerji – oguz@luvienerji.com
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/luvi-enerji
11.07.2016
